Het mbo heeft een belangrijk aandeel in de aanpak van de tekorten van de zorg zoals de minister van VWS deze vandaag aan de Kamer presenteert. ‘Werken in de Zorg’ omvat tal van maatregelen waaronder meer geld voor leerwerkplekken in alle takken van zorg en welzijn. Ton Heerts is positief over de gekozen aanpak. ‘Met vereende krachten moet het lukken om snel meer handen aan elk bed in de zorg te realiseren. Ons pas gesloten bestuursakkoord met het kabinet biedt daarvoor ook handvatten.” Tegelijk waarschuwt hij voor een te groot optimisme: “Dit plan staat of valt ook echt met de wil van de overheid en het bedrijfsleven om iedereen met talent voor de zorg een kans te geven, dus zonder leeftijds- of andere limieten. En laten we ook realistisch blijven: de doelstelling ‘tekorten naar nul’ is een illusie.”
Met ‘Werken in de Zorg’, een aanvulling op de vorig jaar met onder meer de MBO Raad opgestelde arbeidsmarktagenda 2023 ‘Aan het werk voor ouderen’, kiest het ministerie voor ambitie en aanpakken. Onder meer door het beroepsonderwijs met de werkgevers ‘architect’ te maken van 28 regionale actieplannen. En een landelijke campagne te starten die er toe moet leiden dat mensen geïnspireerd raken om in de zorg te gaan werken. Er gaan ook extra middelen naar leerwerkplekken en omscholing. Dit laatste past bij het publieke pleidooi van de MBO Raad. Ton Heerts: “Een leer-/werkbanenoffensief in de zorg is een goede manier om op korte termijn mensen te motiveren voor een switch. Ze kunnen dan werkend leren en ondertussen blijven voorzien in hun eigen inkomen.”
Overspannen arbeidsmarkt
Het ministerie van VWS lanceert het plan een dag na het debat van de Tweede Kamer over leven lang ontwikkelen met de ministers van OCW en SZW, Van Engelshoven en Koolmees. Tijdens het debat was er aandacht voor het tekort in de zorg en andere sectoren. Heerts: “De zorgwerkgevers zijn niet de enigen die last hebben van een overspannen arbeidsmarkt. Ook bijvoorbeeld defensie, onderwijs, de bouw en de techniek schreeuwen om vakmensen. En daar ligt wat mij betreft een groot punt van zorg: alle sectoren vissen uit dezelfde vijver. Van mbo-scholen wordt verwacht dat ze jongeren die kiezen voor een beroepsopleiding met zachte hand dirigeren naar tekortsectoren. In ons land mag je zelf kiezen wat je worden wilt, en dat moeten we ook vooral zo houden. De invloed van de scholen is dus beperkt. Het zijn de werkgevers die dus een grote invloed hebben op de keuzes die mensen maken.”
"Met de grote bezuinigen in de zorg van een aantal jaren geleden zijn er veel zorgtalenten vertrokken. Die krijg je alleen terug als je durft te investeren in onder meer goede scholing." Voorzitter MBO Raad; Ton Heerts
Wat Heerts betreft ligt er een zware verantwoordelijkheid op de schouders van werkgevers en de overheid. “Zij moeten helpen ‘verleiden’. Met de grote bezuinigen in de zorg van een aantal jaren geleden zijn er veel zorgtalenten vertrokken. Die krijg je alleen terug als je durft te investeren in onder meer goede scholing. Heb daarom ook aandacht voor de mensen die al die tijd zijn blijven werken in de zorg. Ook zij moeten de mogelijkheid krijgen om bij- of om te scholen. Daarbij moet de overheid ook blijven kijken naar de lange termijn: de eerste de beste economische tegenwind moet niet opnieuw leiden tot een kaalslag.”
Aanpakken
Of de ambities van de overheid om het zorgtekort terug te brengen tot 0 of daar dichtbij haalbaar zijn? Heerts is daar stellig over: “Nee. Mbo-scholen zetten met de gemeentes en de zorgwerkgevers hun beste beentje voor. Zoals het mbo dat ook doet voor de andere tekortsectoren, zij hebben dezelfde ambitie. Maar hoeveel mensen we met elkaar weten te verleiden om na een serieuze bij- of omscholing in de zorg te gaan werken, de nul halen we nooit. Omdat simpelweg op een gegeven moment de mensen op zijn. Maar een mooie ambitie is het wel: het motiveert in elk geval om aan te pakken.”
