28 augustus verscheen in de Telegraaf een interview met Tof Thissen, directeur WERKbedrijf, waarin hij pleit voor een 'permanent scholingsrecht' voor íédereen op de arbeidsmarkt, werkend en werkzoekend. En voor samenwerking tussen het WERKbedrijf en zoveel mogelijk sectoren in scholing en werk.
Interview
Ook werklozen moeten het recht krijgen zich om of bij te scholen voor meer kans op een baan, vindt directeur Tof Thissen van het UWV Werkbedrijf. Hij pleit voor een ’permanent scholingsrecht’ voor íédereen op de arbeidsmarkt. En voor pacten van zijn uitkeringsinstantie met zo veel mogelijk sectoren.
"Werkgevers betalen pas voor de opleiding van nieuwe werknemers als de nood het hoogst is", constateert Thissen. Het UWV zelf heeft ook geen geld meer om re-integratie van mensen met een WW-uitkering te financieren. "Er is de afgelopen jaren ongeveer €40 miljoen beschikbaar gesteld voor scholingsvouchers, maar dat geld was voortijdig op. Daaraan zie je dat mensen zich willen laten om- of bijscholen."
Er moet dus om- en bijgeschoold worden. Veel werkloze secretaresses krijgen hun oude baan niet meer terug, ziet het UWV zelf ook. Hoe moet het dan?
"In mijn ideale arbeidsmarkt bestaat er een permanent scholingsrecht. In de O&O-fondsen, die voor elke sector het scholingsbudget beheren, zit heel veel geld. Maar als je werkloos wordt, is er geen potje meer voor je beschikbaar. Daar moet iets aan veranderen."
Een O&O-fonds voor de ’sector’ werkloosheid, dus. Waar moet het geld voor zo’n fonds vandaan komen?
"Dat laat ik aan de politiek om te bepalen." U bent zelf politicus geweest.
Dan kunt u uw oud-collega’s aan de formatietafel toch wel íéts van beleid suggereren?
"Nou, het zou me wel een lief ding waard zijn als de uitvoering van de sociale zekerheid bevrijd wordt van standpunten. De ene keer zit er een kabinet dat de uitkeringen zo veel mogelijk wil versoberen, en werkzoekenden zo veel mogelijk zelfstandig wil laten opereren, en dan komt er weer een regering die vindt dat uitkeringsgerechtigden vooral zielig zijn, voor wie je moet zorgen. Dat interesseert me allemaal niet. De vraag is: wat heeft deze specifieke persoon nodig om aan een baan te komen? Wat werkt in deze specifieke situatie? We moeten praktisch nadenken, durven differentiëren."
Wat is uw eigen arbeidsmarktadvies?
"Iedereen moet beseffen dat technologie een onderdeel is van alle beroepen en sectoren. In de technologiebranche zelf blijft het booming. Naar mensen die met hulp van een computer materiaal frezen, CNC-verspaners, is enorm veel vraag. In de zorg blijft het ook booming, en dan vooral voor hoger opgeleiden: wijkverpleegkundigen, verplegend personeel op de operatiekamer, verpleegkundigen in het algemeen."
Ondertussen zit u met kaartenbakken vol kansloze werklozen, en zonder budget voor scholing. Wat doet u voor die werkzoekenden?
"Dat begint al met educatie als ze naar het UWV komen. Mensen mogen het eerste halfjaar binnen hun eigen beroepsgroep naar een andere baan zoeken, maar het zit in onze professionaliteit om soms te zeggen: dat heeft niet zo veel zin, er zijn functies waar je met jouw competenties beter naartoe kunt. Mensen moeten leren denken in competenties in plaats van in ervaringen."
Dan schrijft u in een rapport: secretaresses hebben meer kans als tandartsassistent, of als telefonisch verkoper. Daar zijn extra competenties voor nodig, zou ik zeggen.
"Competenties zijn niet zomaar over te zetten, dat klopt. Daarom proberen we met het UWV slimme allianties aan te gaan met sectoren. Randstad investeert in de scholing van honderd technici, Microsoft gaat aan de slag met werkzoekenden die, vaak verouderde, ict-kennis hebben. Op dit moment verkennen we de mogelijkheden om samen met Bouwend Nederland een soortgelijk initiatief te starten, maar dan voor mensen met een bouwverleden. Als iemand, bijvoorbeeld via een van die initiatieven, scholing kan krijgen, en de aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid van een baan, dan laten wij de uitkering doorlopen en vervalt de sollicitatieplicht."
Administratief personeel moet in callcenters gaan werken, stelt u in die rapporten. Heeft u al contact gehad met die branche?
"Nee." Dan, lachend: " Don’t call us, we’ll call you!" Serieuzer: "We hebben ook contact met het O&O-fonds van de gemeenten." …die krijgen straks enorm last van de vergrijzing… (Wijst op zijn kapsel.) "Ik noem het liever verzilvering, nu ik zelf wat ouder word." Dan: "Met die fondsen praten we dus ook: wat moeten we aan training en scholing doen om werkloosheid te voorkomen? Want dat is altijd beter."
Mensen reageren sceptisch op arbeidsmarktadviezen, als het UWV zegt dat de kansen voor ’winkelassistenten’ – vakkenvullers – groot zijn. Wat zegt u die mensen?
"Ik wil het omdraaien: als wij niet het perspectief laten zien, blijven mensen te lang hangen in het bekende. Onze professionaliteit eist dat we werklozen recht de toekomst in laten kijken. We passen op de kas voor de uitkeringen, maar als we iemand een maand minder lang werkloos kunnen laten zijn, is dat ook beter voor diens eigenwaarde. En ook de kans dat iemand schulden opbouwt wordt er kleiner van. Het zit dus in onze maatschappelijke opdracht om perspectief te laten zien. We hebben geen structureel budget voor re-integratie, wel kennis van zaken."
Terug naar die pacten: mensen hebben vaak pas interesse in scholing als er geld beschikbaar is. En elke werkloze denkt dat juist hij wél in de eigen beroepsgroep aan het werk blijft…
"Dat bedoel ik dus met realisme bijbrengen, dat moeten wij als UWV doen. Kijk naar de middellange en lange termijn – niet alleen als je al werkloos bent, maar óók als je nog tot de beroepsbevolking moet toetreden en een opleiding gaat kiezen. En óók als je werk hebt. Ik zou tegen alle werkenden willen zeggen: als je je baan dreigt te verliezen, kom dan naar het UWV Werkplein om te praten over wat je na deze baan zou kunnen doen. Of praat er minstens met je werkgever over. Dan kun je je transitievergoeding inzetten om je te scholen. Daarna is er geen scholingsbudget meer."
